Schieweg-excursie van Historische Vereniging Oud-Schipluiden
24 mei 2014. De jaarlijkse excursie van de historische vereniging
ging dit jaar naar de Schieweg. Voor velen is deze weg langs de Delftsche
Schie slechts een sluiproute, maar als men meer tijd heeft, is langs deze weg
opvallend veel moois te ontdekken. Tijdens de fietsexcursie op deze zonnige
zaterdag werd een aantal bijzondere objecten bezocht, en bij enkele kon ook
binnen worden gekeken.
De Historische vereniging Oud-Schipluiden is een van de weinige
historische verenigingen die nog jaarlijks een excursie organiseert. Het is
steeds een klein gokje, maar elk jaar komt een behoorlijk aantal
geïnteresseerde vrienden en leden op dit evenement af, dit jaar ongeveer
twintig personen. Het binnen kunnen kijken in bijzondere panden is voor
velen een extra stimulans om aan de excursie deel te nemen.
Het Kruithuis van de Staten van Holland
De eerste te bezoeken locatie was het Delftse Kruithuis, of met de oude
naam het Generaliteits Kruitmagazijn van de Staten van Holland. Dit complex,
ontworpen in de Hollands classicistische stijl door Pieter Post, is hier in
1660 gebouwd nadat het kruitmagazijn op de locatie van de huidige
paardenmarkt ontplofte (12 oktober 1654). Een groot deel van Delft liep
enorme schade op en wellicht honderden mensen lieten het leven. Men achtte
de nieuwe locatie ver genoeg van de stad. Het monumentale poorthuis en een
van de twee in het water staande kruittorens konden ook binnen worden
bekeken. Op het terrein bevinden zich verder een pakhuis, een
soldatenverblijf en een granaathuis.
De visooglens vertekent het beeld maar geeft een goed overzicht van deze ruimte.
Het verhaal, verteld door Frits van Ooststroom, begon al vóór het
poortgebouw dat versierd is met een groot wapen van de Republiek der Zeven
Verenigde Nederlanden (de leeuw heeft zeven pijlen in zijn poot). Bijzonder
te melden is dat de kruittorens zijn ontworpen met dikke muren en een
relatief dun plafond, zodat bij een explosie de meeste energie naar boven
zijn weg vindt; verder is er geen ijzer maar koper gebruikt voor de
deurbekleding en -beslag, dit om vonken te voorkomen. Tegenwoordig gebruikt
de scouting de kruittorens en zijn diverse ruimten beschikbaar voor verhuur.
Drakentanden
Onderweg naar de volgende bestemming werd even gestopt bij de
drakentanden, een door de Duitsers aangelegde tankversperring uit de Tweede
Wereldoorlog. Het is één van de laatste restanten van ‘het Neue Landfront’,
dat diende om geallieerde troepen tegen te houden, die richting de
Atlantikwall met zijn op zee gerichte kanonnen wilden trekken.
Op deze plaats is de Delftsche Schie vrij smal hetgeen weleens hachelijke
situaties oplevert tussen de beroepsvaart, vaak zandschuiten en
binnenvaarttankers, en roeiboten van de verschillende Delftse
roeiverenigingen. Rijkswaterstaat heeft het plan de Schie op deze plaats te
verbreden; wat er dan met drakentanden, wellicht nog geen monument, gaat
gebeuren is niet bekend.
Delft op Zondag van 25 mei 2014 besteedde aandacht aan deze actie.
Boerderij Mooibosch / Hoofbosch
Juist buiten de bebouwde kom van de industriewijk langs de Schieweg
begint het Midden-Delfland gebied met het recreatiegebied het Abtswoudse
Bos. De weilanden van de vroegere melkveebedrijven zijn veranderd tot
recreatiegebied met plassen, heuvels, ruigtes, beplanting en veel wandel- en
fietspaden. De boerderijgebouwen zijn opgekocht en kregen een nieuwe
bestemming, veelal bewoning. Zo ook de imposante boerderij op Schieweg 146.
In het monumentale smeedijzeren hek staat de naam Hoofbosch te lezen; het
hek is afkomstig van de in 1988 gesloopte buitenplaats Hoofbosch bij De
Lier. Op de lijst van
Rijksmonumenten wordt de boerderij Mooibosch genoemd. De deelnemers van
de excursie ontmoetten de huidige bewoner en namen de kans waar rondom de
woning en bijgebouwen te kijken. Frits van Ooststroom vertelde wat hij van
deze boerderij weet. Naast de boerderij ligt een prachtige boomgaard en een
oude waterput met daarin een zeldzame varensoort.
Gemaal van de Lage Abtswoudsche Polder
De Lage Abtswoudsche Polder werd vroeger bemalen door drie windmolens, de
Galgmolen, de Middelmolen en de Zuidmolen. Op de locatie van de Zuidmolen is
in 1868 in neoclassicistische stijl een stoomgemaal gebouwd met de naam
Holland's Welvaren; het verving de functie van de drie molens. In 1951 werd
het gemaal geëlektrificeerd. In de muur bevinden zich drie stichtingsplaten. Het overtollig water wordt nog steeds
uitgeslagen in de Delftsche Schie. In het jaagpad bevindt zich een
karakteristiek bruggetje met lage leuning aan de waterzijde om de jaaglijn
te geleiden; het was overigens bijna verdwenen maar net op tijd gered! Een
soortgelijk bruggetje voor Vijverschie is wél 'verdwenen'.
Tegenwoordig wordt de polder bemalen door een nieuw gemaal dat naast het
oude gemaal is gebouwd. In het oude gebouw, een gemeentelijk monument, is
slechts nog de vijzel aanwezig.
Grenspaal Delft en Midden-Delfland
Verder zuidwaarts fietsend over de Schieweg kwamen we ter hoogte van de
Mandjeskade de grenspaal tegen tussen Delft en de gemeente Midden-Delfland,
een rijksmonument. Deze paal stond vroeger zuidelijker ter hoogte van
Vijverschie, toen de grens tussen Hof van Delft en Kethel.
Boerderij Vijverschie
Als laatste werd de boerderij Vijverschie bezocht, Schieweg 192, niet te
verwarren met het partycentrum Vijverschie dat gevestigd is één van de
stallen van het vroegere melkveebedrijf. Het woonhuis, met opkamer en de
eronder liggende melkkelder, ligt wat verscholen achter dichte begroeing. Een ijzeren
hek aan de straatzijde geeft toegang tot het sfeervolle erf en nu werd ook
de woning met aangebouwde stal goed zichtbaar. Ook dit pand is een
rijksmonument. Heel apart is het balusterhek voor de stoep bij de
voordeur. Het woongedeelte mocht ook bezocht worden. De ingang is bij de
vroegere boenhoek. Door het verwijderen van een tussenmuur tussen opkamer en
het lagere deel en het aanbrengen van een grote, brede trap ontstond een
grote en lichte woon- en werkruimte. Het vroegere erf is nu een weelderige
bloementuin en de vijver met terras maken de oase van rust compleet.
Tot slot
Iedereen aanwezig bij de excursie zal nu kunnen beamen dat de Schieweg
niet alleen een sluiproute is om een drukke snelweg A13 te vermijden. De
poller ter hoogte van de Kandelaarbrug tempert het verkeer wel wat. Langs de
Schieweg en de Delftsche Schie zijn veel bijzondere boerderijen te vinden,
waarvan de meeste geen agrarische functie meer hebben. Ook andere objecten,
zoals het trekschuit bruggetje en gemaal, het jaagpad en de grenspaal,
houden de cultuurhistorie levend.
Als afsluiting werd teruggefietst naar de Delflandhoeve, een voormalige
boerderij waar nu een camping is gevestigd, waar een een drankje werd
genuttigd.
| 
